Lu Franchepruvenzàle a-étte na lénna indèuròpèje, nèòlatìne, gallerumànze. Cumme a tutte le lénne nèòlatìne lu franchepruvenzà gli-étte nescì de lu latìnne ammachjà a la lénne de le pupulazziùnne assuggettà dé Rumàne.
La parlata frachepruvenzà i-appartìnne a la tèrza zòna gallerumànze, les ate é dìje ò sunte sélle de la lénna d’òil (lu franciàje) é sélle de la lénna d’òc (lu òccetàne).
La paróla “franchepruvenzàle”, crijà de Graziadio Isaia Ascoli pe la fine du XIX sècule, s’aùse avì pe cumprénne le zòne de la France , de la Svizzere é de l’Itàlje andó se parle la lénna franchepruvenzà.
A l’Itàlje ò sunte franchepruvenzàle la Valle d’Aòste, nammuórre de le vallà de la pruìnce de Torìne é ‘n Pùglje lò paìje de Faìte é Cèlle Sant’Uìte, ‘nghjé la pruìnce de Fògge. A Faìte é Cèlle cumme a tutte lòs ate paìje de la zòna franchepruvenzàle ò sunte sta scrì lìvere ‘nghjè sa lénna pregnànne cumme referemménne lu scrire ‘taliànne, dò cache accurggemménne.
A-étte l’òrgòglje ch’a-i-atte derrìje la frase: “Nusse ne parlùnne franchepruvenzàle” a métte ‘nzènne le cusciénze de tutte lò paìje franchepruvenzà, scavalcànne lò cunfìne de le Alpe é selló ‘nfra State é State.